- Konu
İşbu Hukuki Bilgi Notu, 28.03.2023 tarih ve 32146 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) hakkında hazırlanmıştır. Söz konusu Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen en önemli değişikliklerden birine göre emeklilik sözleşmesine göre ad ve hesabına şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan gerçek kişiler (“Katılımcı”), 28.09.2023 tarihi itibariyle bireysel emeklilik sisteminden doğan alacaklarını bankalara alacağın devri yoluyla göstererek acil nakit ihtiyaçlarını karşılamak için kredi kullanabilecektir. Bu Bilgi Notunda, Değişiklik Yönetmeliği’nin getirdiği düzenlemeler hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur.
- Hukuki Tespit ve Değerlendirmelerimiz
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (“SEDDK”) çıkarttığı Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen en önemli değişiklik olarak, Katılımcılara bireysel emeklilik sözleşmelerinden kaynaklı devlet katkısı hariç alacağının tamamını veya bir kısmının bankalara devretme imkânı tanınmıştır.
Katılımcı, bireysel emeklilik sözleşmelerinden kaynaklı devlet katkısı hariç alacağının tamamını veya bir kısmını – fon paylarına ilişkin tedbir, haciz, iflas, rehin ve benzeri her türlü idari ve adli talebe konu sözleşmeler hariç olmak üzere – alacağın devri sözleşmesi yoluyla bankalara devredebilecektir. Bu bakımdan Katılımcı, bireysel emeklilik sözleşmesi birikimlerinin banka tarafından görüntülenmesine izin vererek kredi talebinde bulunabilecektir. Banka ile Katılımcı arasında alacağın devri sözleşmesinin kurulmasından sonra kredi kapanana kadar Katılımcının birikimleri bireysel emeklilik sisteminde nemalanmaya devam edecektir.
Ancak bu konuya ilişkin olarak Değişiklik Yönetmeliği’nde devredilen sözleşmelerin, mevcut alacağın devri sözleşmesi sonlanmadan başka bankalara ya da şirketlere devredilemeyeceğine dikkat çekilmiştir. Yani devredilen ve kredi ödemeleri devam eden bir birikim yeniden devredilemeyecektir.
Getirilen bu değişiklik ile bankalara, kredi borcunun muaccel hale gelmesinden otuz gün sonra, kalan borcu devredilen alacaktan tahsil etmek için Katılımcıya talepte bulunma imkânı getirilmiştir. Devredilecek tutar, yani ilgili borç, nakde dönüş talimatının verildiği gün Katılımcının hesabında bulunan ve normalde Katılımcıya ödenecek olan tüm birikim ve fon dağılımı nakde dönüştürülerek bankaya ödenecektir. Devredilecek tutar, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından belirlenen fonlarda yatırıma yönlendirilecek ve bu fon paylarına ilişkin Katılımcı tarafından sonlandırma veya başka şirkete aktarma gibi işlemlerde bulunulamayacaktır. Ancak Katılımcılar katkı payı ödemeye devam edebilecek, birikimlerini izleyebilecek ve devredilmemiş birikimleri için fon değişimi yapabilecektir.
Mevcut alacağın devri sözleşmesi, banka tarafından bu sözleşmeye konu tutarın tahsil edildiği veya ilgili kredi borcunun kapandığı bilgisinin Emeklilik Gözetim Merkezi aracılığıyla şirkete bildirilmesini (“Bildirim”) takiben sona erecektir. Tutarın tahsil edilememesi halinde bankalar bu sözleşmeyi sonlandırarak kalan borcu diğer yollardan tahsil edebilecektir. İşveren grup emeklilik sözleşmelerinin ise devredilemeyeceği Değişiklik Yönetmeliği’nde özel olarak belirtilmiştir. Alacağın devri sözleşmesinin içeriğine ilişkin usul ve esaslar SEDDK tarafından belirlenecektir.
Dikkate alınması gerekir ki, işverenin iflas etmesi, Katılımcının haklı nedenle ya da zorunlu nedenlerle işinden ayrılması gibi bazı işten ayrılma halleri veya işverenin rızası halinde Katılımcı, işveren tarafından kendi ad ve hesabına ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tümüne, hak kazanma süresinin tamamlanmasını beklemeksizin hak kazanmış sayılacaktır.
Ayrıca bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde sözleşmeden doğan sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç diğer hakların – Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen alacağın devri hükümleri saklı kalmak şartıyla – Katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler, sponsor veya işveren tarafından kullanılmasının kararlaştırılabileceği düzenlemesi de getirilmiştir.
Son olarak Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen 26/B maddesi ile emeklilik sözleşmesine ait fon paylarının nakde dönüşmesi bakımından miktar ve faiz hesaplamalarının nasıl yapılacağı düzenlenmiştir.
Tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabileceğiniz Değişiklik Yönetmeliği, yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde yürürlüğe girecektir.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/03/20230328-1.htm
