15.12.2020 tarihinde Avrupa Komisyonu (“Komisyon”) Dijital Hizmetler Kanunu (“DHK”) teklifi ve Dijital Piyasalar Kanunu (“DPK”) teklifi taslaklarını görüşe sunmuştur.
DHK ile geniş platformlara daha spesifik ve ek yükümlülükler getirilmektedir. Taslakta, Avrupa Birliği’ne (“AB”) dahil olup olmadığına bakılmaksızın, hizmetlerini tek pazara sunan tüm çevrimiçi aracılara yönelik yeni yükümlülükler öngörülmektedir, aynı zamanda yasadışı eylemlere yönelik kullanıcı şikayetleri hakkında internet işletmecilerine açık yükümlülükler getirilmektedir.
DPK taslağında ise dijital sektördeki rekabet kurallarının uyarlanması amaçlanmaktadır. Taslak, AB üye devletlerinin kendi yasalarını veya düzenlemelerini DPK’nın ötesine geçen ağ bekçisi platformlarında uygulamasını yasaklamaktadır. Söz konusu taslakta “Ağ Bekçisi” (Gatekeeper) kavramı ve bu platformlar “Diğer işletmeler ile müşterileri arasında yer alan ve arama motorları, sosyal ağ hizmetleri, belirli mesajlaşma hizmetleri, işletim sistemleri ve çevrimiçi aracılık hizmetleri gibi “temel hizmetleri” kontrol eden çok büyük teknoloji şirketleri…” olarak tanımlanmaktadır. Bu şirketler Komisyon kararıyla atanmakta olup, bu atama, atanan işletmeci açısından bir dizi yükümlülüğü de beraberinde getirmektedir. Her iki Kanun teklifi, kabulü halinde AB genelinde doğrudan uygulanacaktır.
DHK kapsamında düzenlenen bazı önemli hususlar aşağıdaki şekildedir:
- Sunulan hizmetin kategorisi dikkate alınmaksızın, şeffaf ve güvenli bir çevrimiçi ortam sağlamak tüm hizmet sağlayıcılar için ortak yükümlülüktür.
Hukuka aykırı içeriklere yönelik olarak üye ülke mahkemeleri veya otoriteleri tarafından
- verilen içeriğin kaldırılması kararına uymak tüm hizmet sağlayıcılar için ortak yükümlülüktür.
- AB’de kuruluşu olmayan hizmet sağlayıcılarının, üye ülkelerden birinde olmak üzere, yasal temsilci ataması gerekmektedir.
- Muafiyet sorumluluğu ve muafiyet sağlanan koşullar belirlenmiştir.
- Aracı hizmet sağlayıcıları için genel izleme veya aktif bilgi toplama yükümlülükleri yasak olmaktan çıkartılmıştır ve aracı hizmet sağlayıcılarına yasa dışı içeriğe karşı hareket etme yükümlülüğü getirilmiştir.
- Kullanıcı şikayetleri için derhal aksiyon alma yükümlülüğü getirilmiştir. (Bildirim ve Aksiyon Sistemi)
- Çevrimiçi reklamcılıkla ilgili olarak çevrimiçi platformlar için şeffaflık yükümlülükleri düzenlenmiştir.
- “Çok büyük çevrimiçi platformlara”, sistemsel riskleri yönetmek için ek yükümlülükler getirilmiştir.
DPK kapsamında düzenlenen bazı önemli hususlar aşağıdaki şekildedir:
- İlgili işletim sisteminin veya cihazın işlerliğini etkilememek şartıyla, kullanıcıların varsayılan olarak yüklenmiş yazılımları silme işlemine izin verilecektir.
- Ağ bekçilerinin, işletme niteliğindeki kullanıcılardan elde ettikleri verileri işletme niteliğindeki kullanıcılar ile rekabet etmek için kullanmaları yasaklanmıştır.
DPK, ağ bekçilerinin ana platform hizmeti dışındaki diğer hizmetlerin işletme niteliğindeki kullanıcılar ve son kullanıcılar tarafından kullanılabilmesi için üye olma zorunluluğu getirmesini yasaklamıştır.
- Ağ bekçilerinin, kullanıcıların ağ bekçisi platformu dışında edindikleri hizmetlere erişimini kısıtlaması yasaklanmıştır.
- Kendi uygulamalarıyla rekabet eden üçüncü taraf uygulama mağazalarına erişim engelinin de önüne geçilmiştir. Ancak ağ bekçilerinin bu uygulamaların “donanımın veya işletim sisteminin bütünlüğüne” müdahale etme yetisini sınırlamasına izin verilmektedir.
- Ağ bekçilerine, işletme niteliğindeki kullanıcıların uygulama mağazasına kabulü esnasında kullanıcılar arasında adil ve ayrımcı olmayan bir yöntem gözetme yükümlülüğü getirilmiştir.
- Ağ bekçilerinin müşterilerinden topladıkları verilerle veri aracılarından veya işletme niteliğindeki kullanıcılardan gelen verileri karıştırmaları yasaklanmaktadır. Ağ bekçilerinin, kullanıcıları ek hizmetlere doğrudan (ön onaysız) dahil etmesi de yasaklanmıştır.
Yaptırımlar:
- DHK uyarınca yaptırımlar hizmet sağlayıcıların küresel cirosunun %6’sını geçmeyecek şekilde ve DPK uyarınca yaptırımlar hizmet sağlayıcıların küresel cirosunun %10’unu geçmeyecek şekilde üye devletleri tarafından belirlenecektir.
- Komisyon’un bilgi ve belge taleplerine süresi içinde cevap verilmemesi, yanlış ve yanıltıcı bilgi verilmesi veya Komisyon’un veri tabanı erişim taleplerinin olması gerektiği gibi karşılanmaması şeklindeki ikincil yükümlülük ihlalleri bakımından ise teşebbüsler yıllık toplam cirolarının %1’ini aşmayacak şekilde para cezasına çarptırılabilecektir.
Komisyon, üye devletlerin düzenlemelerinden ayrı olarak çok büyük çevrimiçi platformlara cirolarının %6’sını geçmeyecek şekilde para cezası uygulama yetkisini saklı tutmaktadır.
Komisyon tarafından bir ağ bekçisi şirket hakkında üç defa ihlal kararı verilmesi halinde ihlaller sistematik ihlal olarak varsayılacak ve davranışsal ve yapısal tedbirlere başvurulabilecektir.
