Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (“TCMB”) Ödeme Hizmetlerinde Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Rehber’i (“Rehber”) 30 Aralık 2022 tarihinde yayımlandı.
6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunun (“Kanun”) 12. maddesinin birinci fıkrası ile TCMB’nin yetki ve sorumluluk alanında bulunan ödemeler alanına aşağıdaki iki temel hizmet eklenmiştir:
- Ödeme Emri Başlatma Hizmeti: Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili sunulan ödeme emri başlatma hizmeti
- Hesap Bilgisi Hizmeti: Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması koşuluyla, ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan bir veya daha fazla ödeme hesabına ilişkin konsolide edilmiş̧ bilgilerin çevrimiçi platformlarda sunulması hizmeti
Bu iki hizmet birlikte “Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri” (“ÖHVPS”) olarak adlandırılmaktadır.
TCMB tarafından hazırlanan Rehber, “Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik” (“Yönetmelik”) ve “Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ” (“Tebliğ”) ile çerçevesi çizilen ödeme hizmetleri ve bu alanda kullanılan iş modellerini ilişkilendirerek TCMB tarafından bu konularda verilecek faaliyet izinlerini düzenlemektedir.
Rehbere göre ödeme hizmetleri veri paylaşım servisleri kapsamında iki tür Ödeme Hizmeti Sağlayıcı bulunmaktadır: Hesap Bilgisi Hizmeti Sağlayıcısı (“HBHS”) ve Ödeme Emri Başlatma Hizmeti Sağlayıcısı (“ÖBHS”). Gerekli izinlere sahip olmak kaydıyla bu hizmetlerden birini ya da ikisini sağlayan Ödeme Hizmeti Sağlayıcılar Yetkili Ödeme Hizmeti Sağlayıcısı olarak, nezdinde ödeme hesabı bulunan ödeme hizmeti sağlayıcılar ise Hesap Hizmeti Sağlayıcısı (“HHS”) olarak adlandırılmıştır. Düzenlemeler uyarınca bankalar, elektronik para kuruluşları, ödeme kuruluşları ve Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş., HHS olarak kabul edilmektedir.
Rehbere göre HBHS ödeme hizmeti kullanıcısının farklı HHS’ler nezdindeki hesaplarının bilgilerini derleyerek ödeme hizmeti kullanıcısına tek bir uygulamadan çevrimiçi platformlarda sunarken; ÖBHS ise kullanıcının talebi üzerine onun Hesap Hizmeti Sağlayıcısı’nda bulunan ödeme hesabından ödeme işlemi başlatır. Bu kapsamda bir hizmetin “Hesap Bilgisi Hizmeti” kabul edilebilmesi için bazı ölçütler belirlenmiştir. Kanun’un Geçici 3. maddesinin 3. fıkrasına göre Hesap Bilgisi Hizmeti sunan kuruluşların, bu faaliyetler bakımından TCMB’den faaliyet izni alması gerekmektedir.
HBHS, müşteri bilgilerini doğrudan HHS’dan alıyorsa; HHS ile doğrudan iletişime geçiyor ve bu taraflara karşı teknik/idari/hukuki olarak sorumlu oluyorsa; HHS ile kendi firma altyapısı üzerinden belli frekanslar ile yaptığı sorgulara yanıt almak için sözleşmeler yapıyorsa bu hizmetin Hesap Bilgisi Hizmeti olduğuna kanaat getirilmektedir.
Rehber’e göre bu hizmet faaliyet izni gerektirmektedir.
Ancak eğer müşterinin kendisi hesaplarının bulunduğu hesap hizmeti sağlayıcı ile web servisleri protokolü imzalıyor ve hesap hareketlerini paylaşıyorsa, hizmet sağlayıcı müşterinin hesaplarının bulunduğu HHS’ler ile hukuki ilişki içine girmiyorsa, hizmet sağlayıcının temin ettiği hizmet Hesap Bilgisi Hizmeti olarak değerlendirilmemektedir.
Rehber’de ÖBHS’lerin müşterilerinin hesaplarının bulunduğu HHS’ler ile doğrudan muhatap olarak sözleşme yapması ve bunlara karşı teknik/idari/hukuki sorumluluk altına girmesi halinde bu hizmetin Ödeme Emri Başlatma Hizmeti olduğu ve izin gerektiren faaliyetlerden olduğu değerlendirilmiştir.
Son olarak Rehber kapsamında halihazırda bu iki kategoriye hizmetleri veren ancak TCMB’ye faaliyet izni başvurusunda bulunmayan hizmet sağlayıcıların, Yönetmelik, Tebliğ ve 13 Aralık 2021 tarih ve “Sözleşmeler” konulu TCMB Talimatı ile uyum sağlar şekilde hareket ediyor olması durumunda bir sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
Rehber’in tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
